Postanie listopadowe

     Postanie listopadowe wybuchło w nocy z 29 na 30 listopada 1930 roku. Swój początek miało w Warszawie i tu rozgrywały się decydujące dla niego bitwy. Główna przyczyną do wszczęcia insurekcji, była zmiana konstytucji z 1815 roku. Car Rosji Mikołaj I wprowadził cenzurę prewencyjną, zakazał działalności stowarzyszeń masońskich i patriotycznych, zniósł jawność obrad sejmowych. Rozpoczęły się procesy i aresztowania członków organizacji niepodległościowych i wolnomularskich. 

     Wobec tak liczonych ucisków i groźby wcielenia Kongresówki do Rosji w 1828 roku w Szkole Podchorążych w Warszawie pod przewodnictwem podporucznika Piotra Wysockiego zawiązuję się spisek przeciwko wielkiemu księciu Konstantemu. Plan był taki – wywołać powstanie, zdobyć poparcie tłumu, a następnie przekazać władzę doświadczonym politykom. W nocy z 29 na 30 listopada 1830 r. 200 podchorążych rusza na belweder, gdzie dokonuje szturmu. Następnie kierują się do Arsenału- składu amunicji. Po drodze wzywają warszawiaków by dołączyli się do powstania. Piętnastotysięczny tłum zdobywa Arsenał i opanowuje Warszawę. Namiestnik carski z wojskiem wycofuje się za miasto. 3 grudnia powstaje Rząd Tymczasowy, a jego prezesem zostaje Adam Czartoryski. Dwa dni później Rząd powołuje gen. Józefa Chłopickiego na przywódcę postania, który dążył do porozumienia z Rosja, jednakże negocjacje zakończyły się fiaskiem. 20 grudnia postanie osiąga rangę narodowego i włączają się w nie wszyscy mieszkańcy Królestwa Polskiego. W styczniu 1831r. sejm królestwa ogłosił detronizację cara jako króla Polski.  Spotkało się to z natychmiastową reakcją Rosji – 5 lutego wkracza 115 tyś. Armia. Postanie przeradza się w regularną wojnę.  W lutym armia polska obroniła Warszawę w bitwie pod Olszynką Grochowską; w maju zaś, Polacy ponieśli klęskę pod Ostrołęką. We wrześniu, po szturmie Woli, gdzie zginął gen. Sowiński, władze powstania oddały Warszawę Rosjanom.

      Postanie zamiast wolności przyniosło opłakane skutki.  Wcielono polską armię do rosyjskiej, nastąpiła rusyfikacja administracji, zlikwidowano polski sejm i samorządy oraz zamknięto polskie szkoły wyższe. W wyniku powstania około 11 tysięcy Polaków spośród arystokracji i inteligencji opuściło kraj, tworząc Wielka Emigracja.