Powstanie styczniowe

    Powstanie styczniowe ogłoszono 22 stydznia 1863 roku manifestem przez Tymczasowy Rząd Narodowy. Jego wybuch poprzedza liczne manifestace patriotyczne. Najbardziej znacząca była uroczystości pochowania pięciu poległych podczas manifestacji na Krakowskim Przedmieściu w 1861 r.. Pogrzeb przerodził się w wielki protest przeciwsko okupantowi rosyjskiemu. Prócz krwawo tłumionych strajków, wprowadzenia stanu wojennego i uciksu ze strony Rosjan bezpośrednią przyczyną była branka do wojska.

      23 stycznia 1863 roku Warszawa stała się siedzibą powstańczego Rządu Narodowego. Rebelia obieła Królestwo, część Litwy oraz Wołyń. Uczestniczyli w nim mieszczanie i chłopii, prowadzono walki partyzanckie Urzędnicy administracji Królestwa Polskiego wykonywali potajemnie rozkazy Rządu Narodowego- personel Banku Polskiego na pl. Bankowym przekazał postańcom depozyt Kasy Głównej Królestwa. Początkowo odnosiło ono sukcesy- zdobycie szosy brzeskiej i kolei petersburskiej. Później były już tylko klęski. We września 1863 po nieduanym zamachu na rosyjskiego namiestnika Fiodora Berga Rosjanie wypędzili ponad 1 000mieszkańców Pałacu Zamoyskich, z którego rzucona była bomba, budynek zaś zdemolowano, wyrzucając na bruk fortepian Fryderyka Chopina. 

     Powstanie zakończyło się 10 kwietnia 1864 roku aresztowaniem jego przywódcy i dyktatora Romualda Traugutta. 5 sierpnia 1864 odbyła się egzekucja Traugutta oraz członków Rządu Narodowego (Józefem Toczyskim, Romanem Żulińskim i Janem Jeziorańskim) w Cytateli.